Ruud Kuijer versus Calatrava
Salva Torres, El Mundo - 2017

Interval, Valencia 2017 
Scroll naar beneden voor de Nederlandse vertaling.

El artista holandés Ruud Kuijer llega por primera vez a España con nueve piezas de acero y hormigón. Y lo hace en el paseo del Umbracle para sostener un diálogo artístico con la obra de Santiago Calatrava. Hormigón contra hormigón del que el artista holandés ha extraído, en la semana que lleva en Valencia montando la exposición, sus propias conclusiones: «Calatrava es un grandísimo arquitecto al que admiro, pero después de estar aquí me he dado cuenta que su concepto de repetición es precisamente lo que yo tiendo a romper en mi trabajo».

Las nueves esculturas colocadas en línea, con 15 metros de pulcra separación entre sí, vienen a ser el reflejo invertido de la monumentalidad del Museo de las Artes y las Ciencias construido por Calatrava. Frente a su espectacularidad, el carácter más íntimo de las piezas de Kuijer, y ante la repetición aludida del arquitecto valenciano, la sensación arrítmica de las obras del artista holandés. «No es ni mejor ni peor, sino un contraste muy bonito entre ambas concepciones», en el contexto de la Ciudad de las Artes «que compite por su fuerte identidad con edificios como el Guggenheim de Bilbao o la Sagrada Familia de Barcelona», subrayó el escultor.

La Fundación Gabarrón, en colaboración con el Museo de las Ciencias, ha hecho posible ese diálogo entre lo íntimo y lo espectacular, ofreciendo la posibilidad de conocer el singular trabajo de Kuijer, quien dijo sentir especial atracción por la obra de Julio González, Oteiza o Chillida: «España es un país de grandes artistas abstractos», recalcó. Su propia identidad está marcada por el hormigón, un material «muy actual, porque se usa para la construcción de centros comerciales, puentes o carreteras, pero que sin embargo no hay muchos artistas que lo utilicen, y yo empecé con él hace ya 30 años».

Y ahondó en esa relación que mantiene con el hormigón, al igual que con el acero: «Me gusta la sofisticación del hormigón y la ductilidad del acero, más manejable». Algo que se puede comprobar en las nueve piezas exhibidas bajo el elocuente título de 'Intervalo'. Un intervalo que alude al ritmo establecido entre el espacio que separa las esculturas y el propio equilibrio compositivo de su obra, que parece sonar a ritmo de metrónomo. «Ese ritmo lo marca el propio edificio del Museo de las Artes y las Ciencias con el que dialogo, si bien mi obra es más arrítmica que la de Calatrava».

Kuijer fue desgranando las particularidades de cada una de sus criaturas, con las que mantiene ese aire doméstico reflejado en los materiales empleados para crearlas. Hay evocaciones a la madera -su veteado se puede sentir-, a la tela de arpillera, los cajones, las puertas -porque traslada de un espacio a otro- y a otro buen número de elementos cotidianos que transforman el frío hormigón en un lugar cálido. También sus piezas de acero, que al ser más dúctiles le permiten barrocos entrelazamientos, destilan esa sutileza de lo pesado que se vuelve ingrávido.

«Creo en la imperfección, no en el control total de las cosas». Y fue entonces cuando se refirió a Picasso, aludiendo al proceso creativo como lugar de inesperadas revelaciones: «Aprendes haciendo las cosas y sorprendiéndote». Como suya fue la sorpresa de descubrir las diferencias de su obra con la de Calatrava, «que va creciendo hacia arriba, mientras que la mía se eleva al tiempo que se mantiene pegada a tierra». Los 3.000 kilos de la más pesada -y ni siquiera los sientes- también se yergue igualmente para dejarse caer como un vestido, por utilizar su propia metáfora a la hora de explicar una de las esculturas.

'Intervalo' permanecerá en el Umbracle de Valencia hasta el 9 de abril de 2018, siguiendo en esto el mismo intervalo de seis meses marcado por el Museo de las Artes y las Ciencias entre una exposición y otra. Nueve esculturas de acero y hormigón que abarcan el trabajo de los últimos 22 años de Ruud Kuijer, cuya abstracción escultórica se halla siempre «referida a la vida real». Intimidad, pues, versus monumentalidad como diálogo característico de la sociedad contemporánea.



Ruud Kuijer versus Calatrava (NL)


Vertaald door Krista van der Bron. 

Negen werken van staal en beton gaan op Umbracle de dialoog aan met de monumentaliteit van het Museum van de Wetenschap.

De Nederlandse kunstenaar Ruud Kuijer komt voor de eerste keer naar Spanje met negen werken van staal en beton. Dit doet hij op het wandelpad van Umbracle om een artistieke dialoog aan te gaan met het werk van Santiago Calatrava. Beton tegen beton, dat de kunstenaar, in de week dat hij aankwam in Valencia om de expositie op te bouwen, zijn eigen conclusies heeft doen laten trekken: 'Calatrava is een grote architect, die ik bewonder, maar nu ik hier ben, word ik me er van bewust dat zijn concept van herhaling precies is wat ik neig te verbreken in mijn werk.'

De nieuwe werken, geplaatst in één lijn, gescheiden van elkaar met telkens 15 meter ertussen, zijn een omgekeerde reflectie van de monumentaliteit van het Museum van de Kunst en Wetenschap, gebouwd door Calatrava. Tegenover zijn spektakel staat het meer intieme karakter van de werken van Kuijer, en tegenover de repetitie van de Valenciaanse architect, is daar het aritmische gevoel van de werken van de Nederlandse kunstenaar. 'Het is niet beter, niet slechter, maar een heel mooi contrast tussen beide concepten', in de context van de Stad van de Kunsten, 'die door zijn sterke identiteit wedijvert met gebouwen als het Guggenheim in Bilbao of de Sagrada Familia in Barcelona', benadrukt de beeldhouwer.

Deze dialoog tussen het intieme en het spectaculaire is mogelijk gemaakt door de fundatie Gabarrón, in samenwerking met het Museum van de Wetenschap. Hierdoor heeft men de mogelijkheid om het bijzondere werk van Kuijer te leren kennen, wie aangeeft een speciale aantrekkingskracht te voelen richting het oeuvre van Julio González, Oteiza of Chillida: 'Spanje is een land van grote abstracte kunstenaars', benadrukt hij. Zijn eigen identiteit is gemarkeerd door het gebruik van beton, een materiaal dat 'zeer actueel is, want men gebruikt het voor de constructie van winkelcentra, bruggen en snelwegen, maar er zijn echter weinig kunstenaars die het gebruiken, en ik begon ik al 30 jaar geleden mee.'

En hij verdiepte zich in zowel beton als metaal: 'Ik houd van de verfijning van beton en de buigzaamheid van metaal, dat flexibeler is.' Iets dat men nu zelf kan zien in de nieuwe 9 tentoongestelde werken onder de welsprekende titel 'Interval'. Een interval die zinspeelt op het ritme dat is aangebracht tussen de ruimte die de beelden van elkaar scheidt, én op de compositorische balans in zijn werk zelf, dat doet denken aan het ritme van een metronoom. 'Dat ritme kenmerkt het gebouw van de Kunst en Wetenschap waarmee mijn werk in dialoog is, maar mijn werk is meer aritmisch dat dan van Calatrava.'

Kuijer legt de eigenschappen uit van elk werk, waarin hij, door middel van de gebruikte materialen, een huishoudelijke sfeer wist uit te drukken. Het roept associaties op met hout - je kan het reliëf voelen - met jute, laden, deuren - verplaatst van de ene plek naar de andere - en met zoveel andere dagelijkse elementen die het koude beton veranderen in een warme plek. Ook zijn metalen werken, die omdat ze buigzamer zijn, barokke

vervlechtingen toestaan, stralen die verfijndheid uit van het zware dat gewichtloos wordt.

'Ik geloof in de imperfectie, niet in de totale controle van de dingen.' Op dat moment verwijst hij naar Picasso, op zijn creatieve proces als een plaats van onverwachte ontdekkingen: 'Je leert door dingen te doen en door je te laten verrassen.' Zoals het voor hem een verrassing was om de verschillen van zijn werk te ontdekken met dat van Calatrava, 'dat omhoog blijft groeien, terwijl dat van mij de hoogte ingaat, maar tegelijkertijd geworteld blijft in de grond'. De 3000 kilo van de zwaarste sculptuur - en zo voelt het niet eens - lijkt tegelijkertijd ook om te vallen, zoals een kledingstuk, om een van zijn eigen metaforen te gebruiken.

Interval blijft op Umbracle in Valencia tot 9 april 2018, en volgt daarmee dezelfde interval van 6 maanden die het Museum van de Kunst en Wetenschap heeft aangegeven tussen twee exposities. Negen sculpturen van metaal en beton representeren Ruud Kuijers oeuvre van de afgelopen 22 jaar, wiens sculpturale abstractie 'altijd refereert naar het echte leven'. Intimiteit, dus, versus monumentaliteit, als een kenmerkende dialoog van de huidige maatschappij.

Salva Torres, Valencia